Τα οραματα της Αννας Διαμαντοπουλου

 

Τακης Μιχας

Ενα από τα χαρακτηριστικα της παλαι ποτε ΕΣΔΔ ήταν ότι οι ιθύνοντες έκαναν διακυρηξεις που δεν είχαν απολύτως καμμια σχέση με την πραγματικότητα.Ετσι π.χ. οι επικεφαλής της κομμουνιστικής νομενκλατούρας θα έκανα δηλώσεις εκθειάζοντας την επιτυχία του 5 έτους προγράμματος και δηλώνοντας ότι η μετάβαση στον Νιρβάνα της αταξικής κοινωνίας της αφθονίας ήταν θέμα μηνών αν όχι ωρών. Φυσικά η πραγματικότητα θα ήταν εντελώς διαφορετική: Στα μπακάλικα δεν θα υπήρχε ούτε χαρτί τουαλέτας!

Μια ανάλογη πρακτική  αρχίζει να διαμορφώνεται και στην σημερινή Ελλάδα. Οπως είναι γνωστό σε όλους η Ελλάδα δεν είναι απλώς μια χρεωκοπημενη χωρα που επιβιώνει χάρις στις ενέσεις των ξένων αλλα επί πλέον μια χωρα που δεν έχει απολύτως καμμια προοπτική να ανακάμψει. Οι δυο βασικές προϋποθέσεις για οποιαδήποτε οικονομική ανάκαμψη απουσιάζουν εντελώς: Το «κοινωνικό κεφαλαιο»(δηλ. η  εμπιστοσύνη μεταξύ των πολιτών) βρίσκεται σε μηδενικά επίπεδα όπως σε άθλια επίπεδα βρίσκεται και ο άλλος σημαντικός παράγοντας ανάκαμψης, δηλαδή η παιδεία. 

Ομως παρ όλα αυτά οι δηλώσεις των ιθυνόντων, μας κάνουν να πιστεύουμε πολλές φορες ότι η Ελλάδα δεν είναι έτσι όπως την περιγράψαμε αλλα μάλλον βρίσκεται κάπου στα επίπεδα της Ελβετίας. Χαρακτηριστική είναι η συμπαθής περίπτωση της Αννας Διαμαντοπουλου που ως υπουργός παιδείας οραματίζεται ένα άμεσο μέλλον μιας παιδείας στην Ελλάδα  που θα έχει αφήσει πίσω της τον επαρχιωτισμό και την εσωστρέφεια που την την διακρίνει και θα έχει αποκτήσει τον κοσμοπολιτισμό που είναι απολύτως αναγκαίος για να μπορέσει η χωρα να ανταποκριθεί στις απιτησεις της παγκόσμια αγοράς .Ομως τα  συμπαθή  οράματα της κ.Διαμαντοπουλου δεν έχουν απολύτως καμμια σχέση με την πραγματικοτηα του υπουργείου της. Ε κεί ο επαρχιωτισμός  της γραφειοκρατίας παραμένει πανίσχυρος. Είναι χαρακτηριστκο αυτού του επαρχιωτισμού και της εσωστρεφείας ότι, όπως διαπίστωσα πρόσφατα το υπουργείο παιδείας δεν έχει καν στα Αγγλικά την διδακτέα ύλη του Λυκείου!

   Προχτές επικοινώνησα με την διεύθυνση σπουδών λυκείου του Υπ.Παιδείας για να τους ζητήσω στα Αγγλικά την διδακτέα ύλη σε ορισμένα μαθήματα του λυκείου-που μου την είχαν ζητήσει ορισμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού για να γνωρίζουν τι διδάσκονται  οι Ελληνες σπουδαστές. Η υπεύθυνη που απάντησε, μου είπε φανερά ενοχλημένη :»Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα!». Και   όταν τις είπα «Μα σε όλες π.χ. τις Σκανδιναβικές χώρες δημοσιεύεται  στα αγγλικά στην ιστοσελίδα του υπουργείου η σχετική ύλη» μου απάντησε «Εδώ δεν μας χρειάζεται»!
 
Πραγματικά διερωτάται λοιπόν  κανεις τι νόημα έχουν όλες οι μεγαλόσχημες διακυρηξεις για τις μεταρρυθμίσεις και την διεθνοποίηση της παιδείας μας,όταν  δεν έχουν γίνει ούτε τα βασικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Οταν αυτή την στιγμή το Υπουργείο Παιδείας δεν μπορεί να διαθέσει στα Αγγλικά την διδακτέα ύλη και όταν τα δημοσια σχολεία έχουν αθλιους η ανύπαρκτους ιστιοτοπους(η κυριότερη επαφή τους με την διεθνή κοινότητα) με ποια λογική μπορεί να πιστεύει η υπουργός ότι η ελληνική εκπαίδευση θα αποκτήσει το αναγκαίο κοσμοπολιτικο προφίλ; Και ακόμα και αν υποθέσουμε ότι άρχισαν οι ενέργειες προς την σωστη κατεύθυνση ποιό ακριβώς θα είναι το όφελος όταν οι περισσότερες άλλες χώρες του κόσμου έχουν ήδη προκαιρου ξεκινήσει αυτές τις ενέργειες και άρα βρίσκονται πολύ πιο μπροστά ;

Η μαύρη σακούλα του Τύπου

ID: 1546265
Εντυπο: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Ημ/νία: 21/04/2008
Σελ.: 11,12
Κατηγορία: Πολιτική

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ-ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΣΤΗΘΗΚΑΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΕΔΑ

Δεκαετία ’50:

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ

Εκτεταμένο μηχανισμό ελέγχου του Τύπου με την αρωγή των μυστικών υπηρεσιών είχε εγκαθιδρύσει η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Το σύστημα χρησιμοποιούσε γνωστούς δημοσιογράφους, που αμείβονταν από τα «μυστικά κονδύλια». Στόχος του μηχανισμού ήταν η καταπολέμηση της ανόδου των αριστερών δυνάμεων και ταυτόχρονα η ενίσχυση της ΕΡΕ, του κόμματος του οποίου ηγείτο.

Στελέχη του μηχανισμού και αποδέκτες των μυστικών κονδυλίων υπήρξαν επίσης άτομα τα οποία αργότερα θα έπαιζαν κεντρικό ρόλο στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Αυτές οι αποκαλύψεις περιέχονται σε υπό δημοσίευση μελέτη του αναπληρωτή καθηγητή Διπλωματικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιάννη Στεφανίδη με τίτλο «Η …δημοκρατία δυσχερής: Η ανάπτυξη των μηχανισμών του «αντικομμουνιστικού αγώνος», 1958-1961». Η έρευνα, μικρό μέρος της οποίας παρουσιάζουμε σήμερα, θα δημοσιευτεί στο σύνολό της στο περιοδικό της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού «Μνήμων».

Η ημερομηνία-σταθμός για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα υπήρξε αυτή των εκλογών της 11ης Μαΐου 1958. Οι εκλογές αυτές μπορεί μεν να έδωσαν τη νίκη στην ΕΡΕ αλλά ανέδειξαν επίσης το κόμμα της Αριστεράς ΕΔΑ σε αξιωματική αντιπολίτευση, με ποσοστό που προσέγγισε το 25%. Τα εκλογικά οφέλη της Αριστεράς, εννέα μόλις χρόνια από τη λήξη του εμφύλιου πολέμου, ήταν επόμενο να θορυβήσουν την κυβέρνηση της ΕΡΕ και τους θεσμικούς και εξωσθεσμικούς παράγοντες που συγκροτούσαν εκείνο τον καιρό την εξουσία. Οπως ανέφερε ο ίδιος ο Καραμανλής, το αποτέλεσμα των εκλογών προκάλεσε στην παράταξή του «ένα μούδιασμα και ανησυχίες» για το μέλλον.

Η κυβέρνηση αντέδρασε σ’ αυτές τις εξελίξεις εξαπολύοντας ένα κύμα μέτρων καταστολής, που περιελάμβανε και τις εκτοπίσεις στελεχών της ΕΔΑ για τα οποία υπήρχαν υποψίες ότι είχαν σχέσεις με το παράνομο ΚΚΕ.

Η «Υπηρεσία Εσωτερικού Τύπου»

Ομως η κυβέρνηση Καραμανλή και ο πρωθυπουργός προσωπικά έδειξαν επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εφαρμογή «ψυχολογικών μέτρων» αντιμετώπισης της «κομμουνιστικής δραστηριότητας». Επειτα από διάφορα πειράματα και αποτυχημένες προσπάθειες, κεντρικός υπηρεσιακός φορέας για τη διεξαγωγή της διαφώτισης και της προπαγάνδας αναδείχτηκε η Γενική Διεύθυνση Τύπου και Πληροφοριών (ΓΔΤΠ), η οποία λειτουργούσε ως τμήμα του υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως από το 1951. «Η υπηρεσία αυτή», αναφέρει ο καθηγητής Στεφανίδης, «είχε ήδη αναπτύξει αγαστή συνεργασία με τις υπηρεσίες ασφαλείας, ιδίως με την ΚΥΠ, τόσο στον τομέα των πληροφοριών όσο και στο πλαίσιο κοινών εγχειρημάτων».

Προκειμένου να ανταποκριθεί η ΓΔΤΠ στα αυξημένα της καθήκοντα, απέκτησε πρόσβαση σε σημαντικά ποσά από τις «εθνικές δαπάνες» (δηλ. τα γνωστά ως «μυστικά κονδύλια») τα οποία, όπως ανέφερε η σχετική νομοθεσία, ήταν δυνατόν να εκταμιευθούν με την επίκληση «εθνικών σκοπών» και «κατά παρέκκλιση των διατάξεων του λογιστικού νόμου». Μεταξύ του 1957 και του 1962 τα μυστικά κονδύλια της ΓΔΤΠ τριπλασιάστηκαν, από 27 εκατομμύρια σε 77 εκατομμύρια δραχμές.

Επίκεντρο των δραστηριοτήτων της ΓΔΤΠ υπήρξε η προσπάθεια χειραγώγησης των ΜΜΕ -όχι τόσο της ραδιοφωνίας, που τελούσε υπό κρατικό έλεγχο, όσο του αντιπολιτευόμενου κυρίως Τύπου, που κρινόταν «ασύδοτος». Αλλά και η κατάσταση στον φιλοκυβερνητικό Τύπο κρινόταν από την κυβέρνηση ως απογοητευτική: εκεί το πρόβλημα, όπως παρατηρούν μελαγχολικά οι συντάκτες των σχετικών υπηρεσιακών σημειωμάτων, αφορούσε την έλλειψη κεντρικής γραμμής και «την ανάπτυξη ιδιοτελών αξιώσεων» για δάνεια και άλλες οικονομικές παροχές!

Η τακτική την οποία υιοθέτησε η ΓΔΤΠ ήταν ένας συνδυασμός πιέσεων και παροχών. Αφενός υιοθέτησε την πολιτική της αυστηρής εφαρμογής της ποινικής νομοθεσίας ενώ παράλληλα επεξεργαζόταν μέτρα περαιτέρω φίμωσης του Τύπου -όπως π.χ. την υπαγωγή των δημοσιογραφικών οργανισμών στις διατάξεις του νόμου περι κοινωφελών επιχειρήσεων, δηλ. να γίνουν οι εφημερίδες ΔΕΚΟ! Αφετέρου υιοθέτησε την πολιτική της οικονομικής ενίσχυσης των φιλικών εντύπων -το 1958 οι επιχορηγήσεις μόνο του υπουργείου Προεδρίας σε δημοσιογραφικούς οργανισμούς ξεπερνούσαν τα 6,3 εκατομμύρια δραχμές. Τα μέτρα επηρεασμού του Τύπου που υιοθετήθηκαν περιελάμβαναν την πύκνωση των επαφών ανάμεσα στα κυβερνητικά στελέχη και τους διευθυντές των εφημερίδων, τη διοχέτευση «διαφωτιστικού» υλικού, τη μυστική χρησιμοποίηση «κατάλληλων δημοσιογράφων» και τη «στοργική» αντιμετώπιση των προβλημάτων του κλάδου.

Την υλοποίηση αυτού του προγράμματος ανέλαβε η Υπηρεσία Εσωτερικού Τύπου της ΓΔΤΠ η οποία, σύμφωνα με σημειώματα του προϊσταμένου υφυπουργού, όφειλε να εργαστεί «αφανώς και αποδοτικώς» χωρίς μόνιμο προσωπικό αλλά με «έκτακτους και αφοσιωμένους» συνεργάτες. Με βάση τις εισηγήσεις αυτές, το 1961 η υπηρεσία απασχολούσε έναν αριθμό δημοσιογράφων οι οποίοι χρηματοδοτούνταν από τις «Εθνικές Δαπάνες» (δηλαδή τα «μυστικά κονδύλια»). Αναλυτικότερα, η Υπηρεσία απασχολούσε:

* Δεκαέξι υπαλλήλους: Δύο από αυτούς, οι Δ. Μαρούδας και Γιώργος Αναστασόπουλος, διαδραμάτισαν αργότερα πολιτικό ρόλο στη ζωή της χώρας. Οι υπόλοιποι δεκατέσσερις ήσαν οι: Μ.Π., Δ.Μ., Ε.Α., Σ.Β., Ν.Μ., Ε.Π., Α.Δ., Γ.Α., Α.Δ., Π.Φ., Κ.Γ., Χ.Σ., Γ.Λ., Α.Μ.

* «Επιδοτούμενους» εν ενεργεία δημοσιογράφους: Χ. Ε.., Μ. Γ., Κ.Ε., Α.Ν., Σ.Χ., Ι.Ζ., Γ.Δ., Φ.Σ., Β.Ρ., Κ.Π., Ε.Δ.

* Δεκατρείς «επιδοτούμενους» δημοσιογράφους από την περιφέρεια: Ν.Σ., Χ.Σ., Π.Α., Π.Κ., Μ.Σ., Δ.Ρ., Ι.Σ., Κ.Π. από Θεσσαλονίκη, και Γ.Π., Β.Φ., Λ.Τ., Χ.Χ. και Μ.Φ. από τον ραδιοφωνικό σταθμό Κομοτηνής.

Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι στον κατάλογο των χρηματοδοτούμενων από τις «εθνικές δαπάνες» περιλαμβάνονταν και δύο πολύ γνωστοί ξένοι ανταποκριτές: ο Γάλλος Μαρκ Μαρσό της «Le Monde» και ο Αγγλος ανταποκριτής του BBC «Λέσλι Φάινερ».

Οι αμοιβές που καταγράφονται από τα μυστικά κονδύλια κυμαίνονταν σε 1.000-5.000 δραχμές. Την εποχή εκείνη ο μισθός του μέσου δημοσιογράφου ήταν 1.200 δραχμές. Ο Αγγλος ανταποκριτής του BBC Λέσλι Φάινερ έπαιρνε το συγκλονιστικό για την εποχή ποσό των 23.000.

Επίσης οι δημοσιογράφοι Ν. Βερρος, Α. Προκοπίου, Δ. Πουλάκος συμμετείχαν μαζί με στελέχη των μυστικών υπηρεσιών στην εκπόνηση στρατηγικών καταπολέμησης του κομμουνιστικού κινδύνου. Αυτό γινόταν στο πλαίσιο της Υπηρεσίας Ειδικών Μελετών της ΚΥΠ.

Η προσπάθεια για έλεγχο του Τύπου και η χρησιμοποίηση δημοσιογράφων για την εξυπηρέτηση προπαγανδιστικών στόχων δεν φαινόταν να προβληματίζει κανέναν. Εθεωρείτο περίπου ως αυτονόητη. Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά απόρρητο υπηρεσιακό σημείωμα του υπουργείου Προεδρίας, που φέρει την υπογραφή «Π.Π.»: «Απαιτείται παρέκκλισις από τας κειμένας Συνταγματικάς διατάξεις με αιτιολογικόν το εθνικόν θέμα. Διότι ημιεμπόλεμον κατάστασιν έχομε και προς εξωτερικούς -εκτός των εσωτερικών- εχθρούς παλαίομεν. Τι το λογικώτερον, λοιπόν, από την κατεύθυνσιν του Τύπου;»

Η «Ελληνική Επιμορφωτική Εταιρεία»

Ομως οι προσπάθειες της κυβέρνησης Καραμανλή για την εφαρμογή «ψυχολογικών μέτρων» αντιμετώπισης του κομμουνισμού δεν περιορίστηκαν μόνο στο χώρο του Τύπου.

Εκτιμώντας ότι οι «πνευματικοί άνθρωποι» ήσαν ιδιαίτερα ευάλωτοι στην κομμουνιστική προπαγάνδα, η ΚΥΠ μαζί με τη ΓΔΤΠ συνέστησαν τον Σεπτέμβριο του 1957 την Ελληνική Επιμορφωτική Εταιρεία που είχε ως στόχο να αναλάβει την «έμμεσον και έντεχνον διοχέτευσιν» προπαγάνδας με επίφαση επιστημονικής εγκυρότητας. Η κυβέρνηση εξασφάλισε επιχορήγηση 100.000 δραχμών το μήνα, που προέρχονταν και αυτά από τα «μυστικά κονδύλια» της ΓΔΤΠ και της ΚΥΠ. Στο επιτελείο της Εταιρείας διορίσθηκαν μεταξύ άλλων ο καθηγητής Κοινωνιολογίας και μετέπειτα υπουργός της Χούντας Δημήτριος Τσάκωνας, ο νομικός και μετέπειτα υπουργός του ΠΑΣΟΚ Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας, ο καθηγητής Φιλοσοφίας και μετέπειτα υπουργός της Ν.Δ. Δημήτριος Νιάνιας και ο μετέπειτα ιδεολογικός «γκουρού» της χούντας Γ. Γεωργαλάς.

Η Εταιρεία εξέδωσε με τα κονδύλια της ΚΥΠ το μηνιαίο περιοδικό «Γνώσεις». Η θεματολογία του περιοδικού συνδύαζε έντονο εθνικισμό και αντικομμουνισμό. Στο στόχαστρο δεν βρέθηκαν μόνον αριστεροί αλλά και φιλελεύθεροι διανοητές, όπως ο Γιώργος Θεοτοκάς, τον οποίο το όργανο της ΚΥΠ κατηγορούσε για «πνευματικό φραγκολεβαντινισμό». Το αμάρτημα του Θεοτοκά ήταν ότι είχε υποστηρίξει την οριστική υπέρβαση της παλιάς εδαφικής Μεγάλης Ιδέας, μέσω της συμμετοχής της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ο ανώνυμος συντάκτης του περιοδικού προέβαλλε ως αντίδοτο στην ισοπεδωτική «χοάνη» της παγκοσμιοποίησης «μια αληθινά λαμπρή εθνική κυψέλη», με πίστη στη «ζωτικότητα της ελληνικής φυλής» και στο όραμα της εδαφικής επέκτασης.

Πάντως, δύο έτη μετά τη σύστασή της, η Εταιρεία έπαψε να λειτουργεί. Ο λόγος ήταν τα κλασικά προβλήματα του ελληνικού δημοσίου. Οι προϊστάμενοί της την υποχρέωναν να προσλάβει υπαλλήλους «χωρίς ειδικά προσόντα», με αποτέλεσμα οι πόροι για την ιδεολογική πάλη να αναλώνονται σε αργομισθίες. Ενώ η κύρια αποστολή της ήταν η αντιμετώπιση της «κομμουνιστικής προπαγάνδας», οι υπάλληλοί της επιφορτίσθηκαν με τη δημιουργία αρχείων Τύπου και ιδιωτικών οργανώσεων, παραμένοντας όπως αναφέρει το σχετικό απόρρητο σημείωμα «ουσιαστικώς… αργόμισθοι».

Ορισμένοι από τους δημοσιογράφους που μετείχαν στην Υπηρεσία Εσωτερικού Τύπου της ΓΔΤΠ αργότερα έκαναν πολιτική καριέρα. Ο Γ. Αναστασόπουλος έγινε υφυπουργός Τύπου και ευρωβουλευτής με τη Ν.Δ. και σήμερα είναι πρεσβευτής της Ελλάδας στην Ουνέσκο.

Δύο άλλα στελέχη που επάνδρωσαν τους μηχανισμούς «ψυχολογικού αγώνος» της κυβέρνησης Καραμανλή έπαιξαν αργότερα πολύ σημαντικό ρόλο στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ: ο Δημήτρης Μαρούδας διετέλεσε υφυπουργός Προεδρίας και ο Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.

---

Συντάκτης: Μίχας
Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Θέμα: ΠΟΛΙΤΙΚΟ

Η φτώχεια προκαλεί τη φτώχεια

ID: 1546376 Εντυπο: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ Ημ/νία: 21/04/2008 Σελ.: 52 Κατηγορία: Πλανήτης ΓΗ

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ (www.tmichas.wordpress.com)

Ακόμη και στις εύπορες κοινωνίες της Δύσης η φτώχεια είναι παρούσα. Στο ερώτημα, γιατί το φαινόμενο αυτό δεν έχει εξαφανιστεί, οι απαντήσεις ποικίλλουν.

Οι προερχόμενοι από τον συντηρητικό χώρο αναλυτές πιστεύουν ότι η φτώχεια οφείλεται στις εγγενείς αδυναμίες των φορέων της: έλλειψη εργατικότητας, χαμηλή ευφυΐα, έλλειψη αυτοπειθαρχίας είναι ορισμένες από τις πιο γνωστές εξηγήσεις του φαινομένου. Από τη συντηρητική λοιπόν σκοπιά η φτώχεια είναι ένα φαινόμενο που θα εξακολουθεί να υπάρχει, όσο θα υπάρχουν ανθρώπινες αδυναμίες. Από την προοδευτική πλευρά τα αίτια αναζητούνται κυρίως στην έλλειψη ευκαιριών που επιβάλλουν οι κοινωνικές συνθήκες: φυλετικές διακρίσεις (π.χ. μαύρων στις ΗΠΑ), οικογενειακό περιβάλλον, χαμηλή ποιότητα παιδείας κ.λπ. Από τη δική τους λοιπόν σκοπιά η φτώχεια είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να εξαλειφθεί, αν υπάρξουν οι αναγκαίες αλλαγές. Ομως πρόσφατα ο καθηγητής Τσαρλς Καρέλις του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον πρότεινε μια θεωρία που θέτει σε εντελώς νέες βάσεις τη συζήτηση για τη φτώχεια. Σύμφωνα με την θεωρία του, τα αίτια της φτώχειας είναι… η φτώχεια! «Το βασικό πρόβλημα δεν είναι ούτε η έλλειψη αυτοπειθαρχίας ούτε η έλλειψη ευκαιριών» γράφει. «Το επιχείρημά μου είναι ότι η φτώχεια προκαλεί τη φτώχεια». Οι περισσότεροι άνθρωποι που πλήττονται από τη φτώχεια είναι άτομα που δεν ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους, έμπλεξαν με τα ναρκωτικά, έκαναν παιδιά σε εφηβική ηλικία, ήρθαν σε σύγκρουση με το νόμο κ.λπ. Εκ πρώτης άποψης αυτή η συμπεριφορά είναι τελείως ανορθολογική. Ο πλούσιος θα έπρεπε να ήταν αυτός που θα είχε την άνεση να είναι τεμπέλης ή να κάνει χρήση ναρκωτικών. Διότι σύμφωνα με τις θεωρίες των οικονομικών, όταν έχεις πολλά χρήματα ή αγαθά, δεν έχεις μεγάλα κίνητρα να αποκτήσεις και άλλα. Αλλωστε εκεί βασίζεται και η φορολογική πολιτική. Το γεγονός ότι ο Μπιλ Γκέιτς πληρώνει περισσότερους φόρους από έναν δάσκαλο οφείλεται στο ότι π.χ. 100 ευρώ έχουν λιγότερη αξία για τον πρώτο από ό,τι έχουν για τον δεύτερο. Από τον φτωχό θα ανέμενε κανείς λοιπόν την ακριβώς αντίθετη συμπεριφορά. Στο βαθμό που τα χρήματα έχουν περισσότερη σημασία γι’ αυτόν θα έπρεπε να καταβάλει την έξτρα προσπάθεια να τελειώσει το σχολείο ή να δουλέψει σκληρά ή να αποφύγει τα ναρκωτικά. Ομως αυτό δεν συμβαίνει. Σύμφωνα με τον καθηγητή Καρέλις, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι κανόνες των οικονομικών που ισχύουν όταν είναι κανείς εύπορος, δεν ισχύουν όταν κανείς βρίσκεται στο επίπεδο της φτώχειας. Ο πλούτος και η φτώχεια δεν είναι απλά τα δύο αντίθετα άκρα στην ίδια γραμμή. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές καταστάσεις, δύο διαφορετικές εμπειρίες που επηρεάζουν την ψυχή του ανθρώπου με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Οταν κανείς είναι φτωχός, η κοσμοαντίληψη και όλες οι παραστάσεις του διαμορφώνοται από τη στέρηση. Δεν βλέπει τον κόσμο γύρω του ως ένα σύνολο αγαθών τα οποία μπορεί να αποκτήσει, αλλά ως ένα βουνό από ανυπέρβλητα προβλήματα. Γι’ αυτό δεν έχει κανένα κίνητρο να προσπαθήσει να βελτιώσει την κατάστασή του σε ένα σημείο (π.χ. να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του), διότι θα παραμείνουν όλα τα αλλα προβλήματα. Ο καθηγητής Καρέλις χρησιμοποιεί εδώ το παράδειγμα του τσιμπήματος της μέλισσας. Ενα άτομο που έχει τσιμπηθεί μόνο μία φορά έχει κίνητρο να βάλει κάτι στην πληγή, για να τη θεραπεύσει. Οταν όμως φέρει πολλαπλά τσιμπήματα, δεν έχει κανένα κίνητρο να θεραπεύσει ένα τσίμπημα, γιατί τα άλλα θα συνεχίσουν να τον πονάνε. Οσο πιο πολλά προβλήματα έχει κάποιος (όσο δηλαδή πιο φτωχός είναι) τόσο λιγότερα κίνητρα έχει να προσπαθήσει να λύσει ένα από τα προβλήματα. Ο φτωχός δεν είναι τόσο ένα άτομο που στερείται αγαθά όσο ένα άτομο που έχει πολλά προβλήματα. Αυτή η κατάσταση εξηγεί και την τάση των φτωχών να σηκώνουν τα χέρια ψηλά και να μην κάνουν καμιά προσπάθεια να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους. Αντιδρούν όπως κάποιος του οποίου το αυτοκίνητο έχει γρατσουνιστεί. Οταν έχεις ένα μόνο γρατσούνισμα, τότε έχεις κάθε κίνητρο να καλύψεις τη γρατσουνιά. Οταν όμως έχεις δέκα γρατσουνιές, τότε δεν έχεις κανένα κίνητρο να βάψεις τη μία γιατί παραμένουν οι άλλες εννέα. Ολα αυτά έχουν μεγάλη σημσια για την κοινωνική πολιτική καταπολέμησης της φτώχειας που ακολουθεί ένα κράτος. Μια ιδιαίτερα διαδεδομένη αντίληψη ήταν ότι το κράτος δεν θα πρέπει να είναι γενναιόδωρο με τα επιδόματα και τις παροχές, διότι με αυτό τον τρόπο καταδικάζει τους φτωχούς σε εξάρτηση και τους αποθαρρύνει στην προσπάθεια να ορθοποδήσουν μόνοι τους. Ομως αν ισχύουν οι θεωρίες του Καρέλις, τα συμπεράσματα είναι τα ακριβώς αντίθετα: τα γενναιόδωρα επιδόματα είναι εκείνα που θα βοηθήσουν τον φτωχό να ορθοποδήσει. Αν φέρεις π.χ. 6 τσιμπήματα μέλισσας, τότε το κράτος θα πρέπει να σε βοηθήσει να θεραπεύσεις τα 5 από αυτά, έτσι ώστε εσύ να έχεις το κίνητρο να θεραπεύσεις το ένα που απομένει. Αντίθετα, αν η κρατική βοήθεια σου επτρέπει να θεραπεύσεις μόνο το ένα από τα 6, τότε εξακολουθείς να μην έχεις κίνητρα να θεραπεύσεις τα άλλα και παραμένεις στην κατάσταση του πόνου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο καθηγητής Καρέλις δεν είναι οικονομολόγος, αλλά φιλόσοφος…

---

Λεζάντες: Ο πλούτος και η φτώχεια δεν είναι απλά τα δύο αντίθετα άκρα στην ίδια γραμμή. Πρόκειται για δύο διαφορετικές καταστάσεις, δύο διαφορετικές εμπειρίες που επηρεάζουν την ψυχή του ανθρώπου με εντελώς διαφορετικό τρόπο (φωτ.: ΑΠΕ) Συντάκτης: Μίχας Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ Στήλη: ΠΛΑΝΗΤΗΣ-ΓΗ Διάφορα: ΙΔΕΕΣ – ΓΕΓΟΝΟΤΑ – ΠΡΟΣΩΠΑ

Η δημοκρατια σκοτωνει!

Πλανήτης ΓΗ

Η δημοκρατία σκοτώνει!

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ

Οι αιματηρές συγκρούσεις στην Κένυα δεν είναι το αποτέλεσμα της έλλειψης δημοκρατίας -αλλά η συνέπεια του εκδημοκρατισμού της χώρας! Οι εθνικές εκκαθαρίσεις αποτελούν τη «σκοτεινή πλευρά» της δημοκρατίας και είναι στην ουσία τους πολιτικές. Αυτές τις αιρετικές απόψεις υποστηρίζει σε συνέντευξή του στη δανική εφημερίδα «Ινφορμάσιον» ο γνωστός καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λος Αντζελες, Μάικλ Μαν.

«Οι εθνικές εκκαθαρίσεις απλώνονται σε όλο τον κόσμο, στα μέρη όπου καταβάλλεται προσπάθεια εγκαθίδρυσης της δημοκρατίας παράλληλα με την ύπαρξη δύο ή τριών μεγάλων εθνοτικών ομάδων που επιδιώκουν να μονοπωλήσουν το κράτος ή τμήματα της περιοχής. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι δημοκρατικές εκλογές μετατρέπονται σε εθνοτικές αντιπαραθέσεις, όπου η μία ομάδα ψηφίζει το ένα κόμμα και η άλλη ομάδα το άλλο. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο και αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί στην Κένυα σήμερα».

Οπως υποστηρίζει στο βιβλίο του «Η σκοτεινή πλευρά της δημοκρατίας: Ερμηνεύοντας τις εθνικές εκκαθαρίσεις» (βλ. «Ε» 20/09/04), οι εθνικές εκκαθαρίσεις, όπου ολόκληροι πληθυσμοί αναγκάζονται να μετακινηθούν ή πολλές φορές εξοντώνονται, αποτελούν ένα σύγχρονο φαινόμενο που έχει τις ρίζες του στον περασμένο αιώνα. Φυσικά υπήρχαν μαζικές δολοφονίες παλαιότερα, όμως αυτές απέρρεαν από τη λογική του πολέμου και δεν είχαν στόχο την εξόντωση ολόκληρων πληθυσμών. Αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται την εποχή της δημοκρατίας, όταν αρχίζει να κυριαρχεί η αντίληψη του «κυρίαρχου λαού». Ομως το ερώτημα σε πολυεθνικές κοινωνίες είναι ποιος λαός; Οταν ο λαός ταυτίζεται με ένα συγκεκριμένο έθνος και όταν η κυρίαρχη εθνοτική ομάδα πιστεύει ότι της ανήκει το κράτος -όπως έγινε στην περίπτωση των Σέρβων, των Γερμανών, των Χούτου κ.ά.- τότε το αποτέλεσμα είναι οι εθνικές εκκαθαρίσεις.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει και σήμερα στην περίπτωση της Κένυας. «Οι Κικούγιου αποτελούν την κυρίαρχη ομάδα. Υπάρχει μια μακρά σύγκρουση για το θέμα της γης. Οι δημοκρατικές εκλογές μεταβλήθηκαν σε εθνοτική αντιπαράθεση. Στην αντιπολίτευση υπάρχουν ελάχιστοι Κικούγιου. Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, οι εκλογές θεωρούνται παράνομες. Η οργή εξαπλώνεται και οι συγκρούσεις σταδιακά παίρνουν τη μορφή εθνικών εκκαθαρίσεων που σταδιακά εξελίσσονται σε αμοιβαίες εθνικές εκκαθαρίσεις, όπου οι διάφορες ομάδες προσπαθούν να αναγκάσουν τα μέλη της άλλης εθνότητας να φύγουν από την περιοχή τους. Αυτό το σενάριο το έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν, αν και πολλά αφρικανικά κράτη γλίτωσαν απ’ αυτή την εξέλιξη, διότι τα περισσότερα από αυτά αποτελούνται από τόσες πολλές εθνότητες, ώστε κάθε κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να είναι ένας συνασπισμός μεταξύ αυτών των διαφορετικών ομάδων. Ομως η Κένυα είναι πιο ευαίσθητη λόγω του γεγονότος ότι υπάρχουν λιγότερες εθνικές ομάδες που θα μοιραστούν την εξουσία».

Σύμφωνα με τον Μαν, η εθνοτική ρήξη επισπεύδεται όταν υπάρχουν, πέρα από τα πολιτικά, και οικονομικά οφέλη.

«Στην περίπτωση της Κένυας σήμερα, και της Ρουάντας στο παρελθόν, το κράτος είχε σημαντικούς οικονομικούς πόρους. Το κράτος της Κένυας λαμβάνει μισό δισεκατομμύριο δολάρια σε βοήθεια μόνον από τις ΗΠΑ. Ο έλεγχος αυτών των πόρων αποτελεί μια σημαντική πηγή οικονομικής ευημερίας. Γι’ αυτό κυριαρχεί η αντίληψη ότι η οικονομική αλληλεγγύη μεταξύ των μελών αυτών των εθνοτικών ομάδων είναι ζωτικής σημασίας. Η εθνότητα είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια πολιτισμική κοινότητα». Μια άλλη περίπτωση που, σύμφωνα με τον Αμερικανό πανεπιστημιακό, δείχνει ότι η δημοκρατία δεν αποτελεί κατ’ ανάγκην πανάκεια, είναι οι φιλελεύθερες δημοκρατίες στη Βόρεια Αμερική και στην Αυστραλία. Στα αρχικά τους στάδια αυτές οι δημοκρατίες βαρύνονται για περισσότερες μαζικές δολοφονίες από ό,τι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα.

«Στις δημοκρατίες των εποίκων είναι χαρακτηριστικό ότι όσο περισσότερη ανεξαρτησία και δημοκρατία απολαμβάνουν οι έποικοι τόσο πιο πολύ επιδίδονται σε δολοφονίες των ιθαγενών. Βασικά πρόκειται για μια σύγκρουση για την κατοχή της γης. Οι έποικοι ήθελαν να διώξουν τους ιθαγενείς από τη γη τους -ενώ οι αποικιακές κυβερνήσεις προσπαθούσαν να τους συγκρατήσουν με τη βία. Ομως όσο περισσότερη δύναμη παραχωρούσαν στους εποίκους, τόσο εντεινόταν η κακομεταχείριση των ιθαγενών. Αυτό συνέβη στη Βόρεια Αμερική και στην Αυστραλία, όπου ολόκληροι πληθυσμοί εξοντώθηκαν. Η κατάσταση δεν ήταν τόσο άσχημη στη βρετανική και στην ισπανική αυτοκρατορία».

Οι παρατηρήσεις του Μαν έχουν άμεση σχέση με την πολιτική που ακολουθούν οι ΗΠΑ σήμερα στη Μέση Ανατολή και αλλού. Χωρίς να αρνείται ότι οι προσπάθειες εκδημοκρατισμού μιας περιοχής ή χώρας μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι ευεργετικές, εν τούτοις τονίζει ότι η διαδικασία της μετάβασης θα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή.

«Δεν θα πρέπει να πιστεύουμε ότι η δημοκρατία είναι το μαγικό ραβδί που κάνει θαύματα. Σε περιπτώσεις που έχεις διάφορες εθνοτικές ομάδες, πρέπει να προχωρείς αργά και με μεγάλη προσοχή. Δεν μπορείς να εισβάλεις σε μια χώρα και να κάνεις εκλογές, όπως στο Ιράκ. Οι ΗΠΑ σήμερα χρηματοδοτούν εθνοφρουρές σουνιτών για να εξουδετερώσουν την Αλ Κάιντα και για να εξισορροπήσουν τις σχέσεις δύναμης με τους σιίτες και τους Κούρδους. Και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Δεν υπάρχει καμία προοπτική για μια πραγματική δημοκρατία».

http://www.tmichas.wordpress.com

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 25/02/2008

Copyright © 2007 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

Τα τεσσερα λαθη της Ελλαδας στο Μακεδονικο

ΕΝ-ΣΤΑΣΕΙΣ

Τα τέσσερα καθοριστικά λάθη της Ελλάδας

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ

Καθώς οι διαπραγματεύσεις σχετικά με την ονομασία της γειτονικής χώρας βαίνουν προς το οριστικό ναυάγιο, ελληνικοί διπλωματικοί κύκλοι αρχίζουν να εντοπίζουν ορισμένα πολύ σημαντικά στρατηγικά λάθη, τα οποία διέπραξε η Αθήνα τα τελευταία έτη.

Το πρώτο και ίσως το μεγαλύτερο λάθος είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια η Αθήνα απέφυγε τις άμεσες, συχνές και συστηματικές επαφές και συζητήσεις με τα Σκόπια όχι απλά για το όνομα, αλλά για ολόκληρο το πλέγμα των προβλημάτων που ταλανίζει τις σχέσεις των δύο χωρών. Η Αθήνα προτιμούσε να ακολουθεί τη γραμμή των έμμεσων διαπραγματεύσεων που περιορίζονταν απλά στο θέμα του ονόματος και γι’ αυτό δεν μπορούσε να προλάβει άλλες αρνητικές εξελίξεις (χάρτες, ονομασία αεροδρομίου) στις οποίες αντιδρούσε υστερικά και κατόπιν εορτής.

Οπως μας έλεγε παλαιό στέλεχος του ΥΠΕΞ: «Είναι γνωστό ότι το θέμα του ονόματος αποτελεί απλά το κερασάκι σε μια τεράστια προβληματική που αφορά εθνικές ταυτότητες, εθνικά σύμβολα, μυθολογία κ.λπ. Ολα αυτά τα θέματα θα έπρεπε η Ελλάδα να τα συζητά σε καθημερινή και συστηματική βάση με τα Σκόπια -και όχι απλά να περιορίζει τη συζήτηση στο θέμα του ονόματος και αυτή μέσω τρίτων». Η Αθήνα π.χ. μόλις πριν από μια εβδομάδα εξουσιοδότησε τον κ. Βασιλάκη να δεχτεί την πρόταση των ΗΠΑ για τη σύσταση κοινών επιτροπών που θα εξέταζαν το θέμα ιστορικών εγχειριδίων. Ομως μια τέτοια ενέργεια θα έπρεπε να είχε γίνει πριν από πολλά έτη, και μάλιστα να είχε πάρει την πρωτοβουλία η Αθήνα. Οχι να περιμένει η Αθήνα να τη δεχτεί την τελευταία στιγμή και έπειτα από πρόταση… των ΗΠΑ!

Το δεύτερο μεγάλο λάθος της Αθήνας ήταν ότι ερμήνευε ορισμένες κινήσεις των Σκοπίων μέσα από το πλέγμα της ελληνικής ιστορικής πραγματικότητας και όχι μέσα από το πλέγμα της πολιτικής πραγματικότητας των Σκοπίων. Το κύριο θέμα εδώ ήταν οι έντονες προσπάθειες τον τελευταίο καιρό των Σκοπίων να υπερτονίσουν την καταγωγή τους από την Αρχαία Μακεδονία. Από τη σκοπιά των Αθηνών αυτό φάνταζε ως μια προσπάθεια υποκλοπής του παρελθόντος και συνεπώς ως μια πρόκληση. Ομως στο πλαίσιο των πολιτικών παραδόσεων των Σκοπίων αυτή η στροφή προς την αρχαιότητα σήμαινε μια απομάκρυνση από τον «πανσλαβισμό» και μια προσπάθεια εξεύρεσης μιας ιστορικής ταυτότητας αποδεκτής από τη Δύση! Με άλλα λόγια, από την πλευρά του κ. Γκρούεφσκι και της κυβέρνησής του η στροφή προς την αρχαιότητα ισοδυναμούσε με «φιλοδυτικισμό» και «εκσυγχρονισμό»!

Το τρίτο λάθος της Αθήνας ήταν η ολοκληρωτική έλλειψη κατανόησης της αμερικανικής πολιτικής. Το τελευταίο, ιδίως, έτος επικρατούσε μια απίστευτη ευφορία στο ελληνικό ΥΠΕΞ σχετικά με την υποτιθέμενη αλλαγή στην αμερικανική πολιτική. «Οι Αμερικανοί κατανοούν τις θέσεις μας και θα πιέσουν τα Σκόπια», ήταν η γνωστή επωδός έπειτα από κάθε συνάντηση Ελλήνων διπλωματών με ομολόγους τους στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ομως η αμερικανική πολιτική δεν είχε ποτέ της αλλάξει. Η πολιτική των ΗΠΑ εντοπιζόταν πάντοτε στα εξής δύο σημεία:

* Το θέμα του ονόματος είναι ένα διμερές πρόβλημα που αφορά τις δύο χώρες.

* Το θέμα του ονόματος, στο βαθμό που είναι διμερές πρόβλημα, δεν θα πρέπει να επηρεάσει την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι Αμερικανοί δεν θα έβλεπαν με ικανοποίηση την επίτευξη μιας κοινά αποδεκτής λύσης ή ότι δεν έκαναν συστάσεις στα Σκόπια σχετικά με την ονομασία και τις γενικότερες διαφορές με την Αθήνα. Ομως το «bottom-line» παρέμενε πάντοτε το ίδιο. Καλή η λύση αλλά καλύτερη η ένταξη στο ΝΑΤΟ! Οπως πάντοτε τόνιζαν οι Αμερικανοί στις επαφές τους με την Ελληνίδα υπουργό Εξωτερικών, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ αποτελούσε βασικό μέρος της «Bush legacy» (υστεροφημία του Μπους), η οποία ασφαλώς δεν θα έπρεπε να τεθεί σε κίνδυνο από διμερείς μικροδιαφορές.

Πάντως είναι γεγονός ότι ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στο Κόσοβο η πλάστιγγα έγειρε οριστικά υπέρ της ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ «come what may» (ό,τι κι αν συμβεί). Οι ανησυχίες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχετικά με τις προοπτικές αποσταθεροποίησης της περιοχής, σε συσχετισμό με τις ανησυχίες τους για την «επάνοδο» των Ρώσων στα Βαλκάνια, καθιστούν για τις ΗΠΑ μονόδρομο την ταχεία διεύρυνση του ΝΑΤΟ στο χώρο αυτό.

Ομως το τέταρτο και ίσως σοβαρότερο λάθος της Ελλάδας ήταν το θέμα του «γεωγραφικού προσδιορισμού». Εδώ πραγματικά η Ελλάδα είχε λογαριάσει χωρίς τον ξενοδόχο. Που στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν άλλος… από τη Βουλγαρία! Το πρόβλημα με τις γωγραφικές ονομασίες που είχαν προταθεί, όπως π.χ. «Βόρεια» και «Ανω» Μακεδονία, ήταν ότι είχε έντονες αντιρρήσεις η Βουλγαρία, τις οποίες, σύμφωνα με πληροφορίες μας, διαμήνυσε σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι αντιρρήσεις της Βουλγαρίας εστιάζονται στο γεγονός ότι οι δύο αυτοί όροι κάνουν αναφορά σε εδαφικό τμήμα της Βουλγαρίας! Η Βόρεια ή Ανω Μακεδονία δεν είναι τίποτα άλλο από τη Βουλγαρική Μακεδονία ή τη λεγόμενη «Μακεδονία του Πιρίν».

Στην ουσία οι επιλογές της Ελλάδας είχαν περιοριστεί στην Ελλάδα σε ένα και μοναδικό όνομα. Το «Νέα Μακεδονία». Ομως σε αυτό το σημείο αντάμωσε ένα πολύ σοβαρό αντεπιχείρημα των Σκοπίων. «Και η σημερινή Ελλάδα δεν έχει ως κρατική υπόσταση καμιά σχέση με την Αρχαία Ελλάδα. Ομως αυτό δεν την εμποδίζει να ονομάζεται «Ελλάδα» και όχι «Νέα Ελλάδα». Γιατί λοιπόν κάτι το οποίο η Ελλάδα δεν το εφαρμόζει στον εαυτό της προσπαθεί να το επιβάλει σε άλλες χώρες;».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 05/03/2008

Η ωρα των «κοινωνικων επιχειρηματιων»!

 Η ώρα των «κοινωνικών επιχειρηματιών»! Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ 

Οι φορείς της αλλαγής σήμερα δεν πιστεύουν στην πολιτική. Πιστεύουν στην αγορά. Γι’ αυτό οι επαναστάτες του μέλλοντος στρέφονται προς την επιχειρηματική δραστηριότητα. Αν θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο, αν θέλεις να πολεμήσεις την φτώχεια και το AIDS αν θέλεις να στηρίξεις τους μικροπαραγωγούς καφέ σε μια χώρα του Τρίτου Κόσμου, αν θες να διασφαλίσεις πόσιμο νερό σε μια περιοχή, τότε ξέχασε την πολιτική και τους πολιτικούς. Δημιούργησε μια επιχείρηση και εντάξου στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό των «κοινωνικών επιχειρηματιών».

Αυτό ήταν το μήνυμα της πρόσφατης συνάντησης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός. Εκεί φέτος τόσο οι παραδοσιακοί μεγαλοεπιχειρηματίες όσο και οι πολιτικοί επισκιάστηκαν από μια νέα ομάδα ανθρώπων: τους «κοινωνικούς επιχειρηματίες».

Ο κοινωνικός επιχειρηματίας βλέπει ένα πρόβλημα στον κόσμο και προσπαθεί να το λύσει φτιάχνοντας μια εταιρεία που ικανοποιεί τις ανάγκες της περιοχής. Τις περισσότερες φορές η επιχείρηση λειτουργεί στη βάση των μηχανισμών της αγοράς. Απ’ αυτή τη σκοπιά οι κοινωνικοί επιχειρηματίες δεν αρνούνται το κέρδος. Αντίθετα όλοι αναγνωρίζουν ότι προκειμένου να μπορεί η επιχείρηση να λειτουργεί και να εκτελεί το κοινωνικό έργο της θα πρέπει να είναι κερδοφόρα. Αυτό διασφαλίζει τη συνέχεια στις προσπάθειες να λυθεί το πρόβλημα μιας περιοχής ή μιας ομάδας ανθρώπων.

Η συζήτηση για το φαινόμενο των « κοινωνικών επιχειρηματιών» έχει πάρει τα τελευταία χρόνια εκρηκτικές διαστάσεις και αυτό άλλωστε εξηγεί τη σημαντική παρουσία που είχε αυτό το θέμα στην ατζέντα του Νταβός. Ο συνδυασμός της ανθρωπιστικής εργασίας με τους μηχανισμούς της αγοράς έχει καταστήσει τη φιλανθρωπία αποδοτική από οικονομικής άποψης.

Η πιο γνωστη κοινωνική επιχείρηση είναι αναμφίβολα η Τράπεζα Γκράμιν στο Μπανγκλαντές, την οποία δημιούργησε ο νομπελίστας Μοχάμεντ Γιανούς. Η τράπεζα είχε αρχικό στόχο να παρέχει μικροδάνεια σε τοπικούς μικροεπιχειρηματίες, τα οποία θα τους βοηθούσε να αυξήσουν τα εισοδήματά τους. Η προσπάθεια υπήρξε τόσο επιτυχής που σήμερα η Γκράμιν έχει 43 υποκαταστήματα σε διάφορα μέρη του κόσμου. Αυτά τα δάνεια βοήθησαν εκατομμύρια ανθρώπους να ξεφύγουν από τη φτώχεια. Παράλληλα η τράπεζα είχε ικανοποιητικές αποδόσεις για τους μετόχους της.

Ενας από τα άτομα που εμπνεύστηκε από το παράδειγμα του κ. Γιούνους ήταν η Ροζάνε Ζαφίρ, μία νεαρή Πακιστανή οικονομολόγος. Εγκατέλειψε τη δουλειά της και δημιούργησε την εταιρεία Κασφ. Πρόκειται για ένα πιστωτικό ίδρυμα που σήμερα δίνει σε εκατομμύρια Πακιστανές τη δυνατότητα να βελτιώσουν την οικονομική και κοινωνική κατάστασή τους.

Πρόσφατα άνοιξε και στη Δανία η τράπεζα MYC4, που λειτουργεί στο Διαδίκτυο. Η τράπεζα δημιουργήθηκε για να ενισχύσει τους παραγωγούς στην Αφρική. Τα δάνεια παρέχονται από τους χρήστες του δικτύου, που μόνοι τους αποφασίζουν ποιες δραστηριότητες θα χρηματοδοτήσουν και μπορούν να παρακολουθούν κάθε στιγμή την εξέλιξη του δανείου τους. Μέχρι σήμερα περίπου 3.000 επενδυτές -άτομα και εταιρείες- έχουν δώσει περίπου 500 δάνεια που έχουν βελτιώσει τις ζωές 10.000 ανθρώπων στην Αφρική. Το 96% των δανείων έχουν ξεπληρωθεί.

Στην Αφρική, όπου τα παιδιά πεθαίνουν από διάρροια και έλλειψη υγιεινής, ο Ισαάκ Ντουροσάγια λειτουργεί ένα σύστημα φραντσάιζ για κινητές τουαλέτες. Παρέχει κινητές τουαλέτες σε άνεργους νέους στις φτωχογειτονιές, τις οποίες χρησιμοποιούν οι κάτοικοι (που δεν έχουν τουαλέτες σπίτι τους) έναντι ενός μικροποσού. Οι νέοι, που λειτουργούν το σύστημα, κράτουν το 60% των εσόδων και δίνουν τα υπόλοιπα στον κ. Ντουροσάγια.

Στην Αυστραλία ο Νικ Φρανκ ηγείται μιας επιχείρησης με τίτλο «Easy Being Green». Στόχος της επιχείρησης είναι να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στο 70% των νοικοκυριών της χώρας τα επόμενα δέκα έτη. Δίνει λοιπόν δωρεάν λάμπες χαμηλής ενέργειας και τηλέφωνα ντους ασθενούς ροής στα νοικοκυριά και σε αντάλλαγμα αυτά του παραχωρούν τα δικαιώματα στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που θα επιτύχουν χρησιμοποιώντας εργαλεία που τους παρέχει. Μετά η επιχείρησή του πουλάει αυτά τα δικαιώματα σε βιομηχανίες και με αυτό τον τρόπο συντηρείται.

Μια άλλη κοινωνική επιχείρηση, στον κλάδο της ψυχαγωγίας, είναι η μεξικανική Cinepop. Η εταιρεία αυτή έναντι ενός πολύ μικρού τιμήματος κάνει προβολές κινηματογραφικών έργων σε υπαίθριους χώρους στις φτωχογειτονιές της χώρας.

«Στο παρελθόν», λέει ο καθηγητής Κάι Χόκερτς από την Επιχειρηματική Σχολή της Κοπεγχάγης, «οι άνθρωποι διαμαρτύρονταν στους πολιτικούς για τις αδικίες του κόσμου. Θεωρούσαν ότι οι επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το κακό και ότι ο καπιταλισμός δημιουργεί μόνο προβλήματα. Ομως σήμερα η κατάσταση είναι η αντίστροφη. Η νέα γενιά έχει πολύ χαμηλές προσδοκίες από το κράτος. Δεν πιστεύουν ότι η πολιτική μπορεί να αλλάξει πολλά πράγματα, ενώ οι περισσότεροι έχουν πειστεί ότι οι επιχειρηματίες μπορούν να τα καταφέρουν. Δεν πρόκειται για ένα κίνημα διαμαρτυρίας.Υπάρχει η ελπίδα ότι μπορείς να αλλάξεις πολλά πράγματα μέσω του μηχανισμού της αγοράς».

Το κεντρικό χαρακτηριστικό των «κοινωνικών επιχειρηματιών» είναι ότι δεν θεωρούν ότι η αγαθοεργία και το κέρδος έρχονται σε αντίθεση. Δεν μπορείς να καταπολεμήσεις τη φτώχεια, αν δεν έχεις έσοδα τα οποία σου επιτρέπουν να συνεχίσεις τις δραστηριότητές σου.

www.tmichas.wordpress.com

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 18/02/2008

H διακριτικη γοητεια του «ενδοτισμου»

Πλανήτης ΓΗ 

 Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ Υπάρχουν δύο είδη κρατών: κράτη τα οποία αναγνωρίζουν τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων «αλλοεθνών» που διέπραξαν στο παρελθόν και τα κράτη εκείνα τα οποία αποσιωπούν συνειδητά (αν δεν εξωραΐζουν…) ανάλογες πράξεις.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν πολλές χώρες της Δύσης -όπως οι σκανδιναβικές, η Ολλανδία, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία κ.ά. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν χώρες όπως η Σερβία, η Ελλάδα, η Τουρκία και πολλές άλλες, όπου κάθε προσπάθεια κριτικής αντιμετώπισης πτυχών του παρελθόντος αντιμετωπίζεται ως πράξη «ενδοτισμού» και επισύρει τη γενική κατακραυγή.

Μπιλ Κλίντον

Μερικά παραδείγματα από την πρώτη ομάδα: Η δήλωση του Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον όταν ήρθε στην Ελλάδα το 1999, με την οποία αναγνώριζε την υποστήριξη των ΗΠΑ στο χουντικό καθεστώς και ζητούσε συγγνώμη. Παραμένοντας στις ΗΠΑ, η πρόσφατη απόφαση της αμερικανικής Βουλής να ζήτησει επίσημα συγγνώμη από τους κατοίκους της Χαβάης για την ανατροπή της μοναρχίας το 1893. Επίσης, παλαιότερα, η συγγνώμη που είχαν ζητήσει οι αμερικανικές αρχές από τους Ιάπωνες που είχαν κρατηθεί σε στρατόπεδα κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η παροχή αποζημιώσεων.

Τόνι Μπλερ

Στη Βρετανία ο πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ ζήτησε συγγνώμη από τους Ιρλανδούς για την αδιαφορία της χώρας του για τους Ιρλανδούς που πέθαναν κατά τη διάρκεια του Λιμού της Πατάτας το 1840. Επίσης η πρόσφατη υιοθέτηση από το γαλλικό Κοινοβούλιο ενός ψηφίσματος που ανέφερε ότι: «Το εμπόριο σκλάβων στον Ατλαντικό και τον Ινδικό Ωκεανό που στρεφόταν από τον 15ο αιώνα και μετά εναντίον των Αφρικανών, Αμερικανοϊνδιανών και Ινδιάνων, συνιστά έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». Επίσης η συνεργασία των γαλλικών αρχών (και όχι μόνο…) με τους Γερμανούς στην εξόντωση των Γαλλοεβραίων είναι ένα γενικώς αναγνωρισμένο γεγονός, όπως και η χρήση βασανιστηρίων στον πόλεμο της Αλγερίας.

Ιωάννης Παύλος ο Β’

Ακόμα και η Καθολική Εκκλησία- που δεν φημίζεται για το κριτικό της πνεύμα -ακολουθεί το πνεύμα της εποχής. Ετσι έχει ζητήσει συγγνώμη, μεταξύ άλλων, για τον τρόπο που συμπεριφέρθηκε στον Γαλιλαίο, στους Εβραίους και στους Τσιγγάνους. Μάλιστα, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’ ζήτησε συγγνώμη από τους Ορθοδόξους για την καταστροφή της Κωνσταντινούπολης πριν από 800 χρόνια, κατά τη διάρκεια της Δ’ Σταυροφορίας. Επίσης πρόσφατα στις ΗΠΑ το Εθνικό Συμβούλιο των Εκκλησιών ζήτησε συγγνώμη από τους Ινδιάνους για το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν τη χώρα τους και έκλεψαν τη γη τους. Τα παραδείγματα βρίθουν.

Στην άλλη πλευρά, υπάρχουν χώρες που όχι απλώς αρνούνται να αναγνωρίσουν τις «σκοτεινές κηλίδες» του παρελθόντος, αλλά όπου επιπλέον κάθε τέτοια προσπάθεια αντιμετωπίζεται ως εγκληματικός «ενδοτισμός». Μια τέτοια χώρα είναι η Τουρκία, όπου οι δικαστικές και άλλες ταλαιπωρίες όλων όσοι έχουν ασχοληθεί με π.χ. το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων -όπως οι συγγραφείς Ορχάν Παμούκ και Ελιφ Σαφάκ- είναι γνωστές και δεν χρήζουν επανάληψης. Στην Ιαπωνία πάλι οι αρχές, σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό, «καθαρίζουν» από τα βιβλία της Ιστορίας οποιαδήποτε αναφορά στα εγκλήματα που διέπραξε ο στρατός τους στην Ασία -όπως, π.χ., τον λεγόμενο «βιασμό της Νανκίν», δηλαδή την εξόντωση δεκάδων χιλιάδων Κινέζων το 1937. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η Ελλάδα: Τα «εγκεκριμένα» ιστορικά βιβλία περιέχουν απλώς μια αγιογραφία της «πορείας τους έθνους», ενώ, όπως έδειξε η πρόσφατη ιστορία με το σχολικό εγχειρίδιο, ακόμα και ανεπαίσθητες αποκλίσεις από το επίσημο μοντέλο απαγορεύονται αυστηρά. «Η αντίληψη των περισσοτέρων Ελλήνων για την ιστορία της χώρας τους», αναφέρει ο γνωστός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ «εξακολουθεί να επικεντρώνεται στη συνέχεια από τον Μέγα Αλέξανδρο στην Επανάσταση του 21». Παράλληλα, κριτικές μονογραφίες, όπως του Τ. Κωστόπουλου (Σλαβομακεδονική γλώσσα, Μικρά Ασία), Γ. Μαργαρίτη (μειονότητες ), Δ. Λιθοξόου (Μακεδονικό), Ε. Σκοποτέα (Μεγάλη Ιδέα), Ι. Στεφανίδη (σοβινιστικός αντιαμερικανισμός), Ν. Ροτζώκου (Επανάσταση του ’21), Γ. Μαυρογορδάτου (Μεσοπόλεμος), Α. Καρακασίδου (Σλαβομακεδόνες) Μ. Ευθυμίου και Κ. Μολχό (Εβραίοι), Μ. Δρουσιώτη (Κυπριακό), Σ. Αναγνωστοπούλου (Μικρά Ασία) κ.ά παραμένουν γνωστές μόνο σε έναν μικρό κύκλο μαθητών του «κρυφού σχολείου».

Καταλήγοντας πρέπει να τονισθεί ότι ο «ενδοτισμός» δεν είναι απαραίτητα χαρακτηριστικό μόνο των εύπορων δυτικών κρατών. Ακόμα και σε σχετικά «πρωτόγονες» κοινωνίες μπορεί να ανακαλύψει κανείς κριτική ευαισθησία για το παρελθόν. Οπως μας πληροφορεί το τηλεγράφημα του «Ρόιτερς» που παραθέτουμε:

«Οι κάτοικοι του χωριού Νουμπουτάου (στα νησιά Φίτζι) έκλαιγαν καθώς ζητούσαν συγγνώμη από τους απογόνους ενός Βρετανού ιεραπόστολου, τον οποίο δολοφόνησαν και έφαγαν οι πρόγονοί τους πριν από 136 χρόνια. Οι ιθαγενείς έσφαξαν μια αγελάδα και ο φύλαρχος Ρατού Ναϊγουαμπαλαβού, απόγονος του φύλαρχου που είχε μαγειρέψει τον ιεραπόστολο, φίλησε τους 11 συγγενείς του ιεραπόστολου που ήταν παρόντες στην τελετή, ζητώντας τους συγγνώμη».

Οπως φαίνεται, μερικοί αιώνες φωτός χωρίζουν την Ελλάδα από τους κανίβαλους των νήσων Φίτζι -και όχι προς την κατεύθυνση που ίσως να υπέθετε κανείς.

www.tmichas.wordpress.com

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 24/12/2007 

Η έλλειψη εμπιστοσύνης κάνει τη διαφ(θ)ορά μας

ΕΡΕΥΝΑ.   Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ 

Μόνο ένας στους πέντε Ελληνες δηλώνει ότι εμπιστεύεται τους συμπατριώτες του.

Ο Λένιν είπε κάποτε: «Η εμπιστοσύνη είναι καλή, όμως ο έλεγχος είναι καλύτερος». Αλλά ο δανός καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας Γκερτ Σβένσεν σήμερα διαφωνεί: «Καλός ο έλεγχος, αλλά φθηνότερη κι αποτελεσματικότερη η εμπιστοσύνη».

Αυτός, σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Αργος, είναι ο λόγος που κάνει ορισμένες χώρες όπως η Δανία να έχουν άψογο σύστημα κρατικής πρόνοιας, ενώ άλλες, όπως η Ελλάδα, έχουν τον κρατικό τομέα πνιγμένο στη διαφθορά και στη δυσλειτουργικότητα.

*Ο καθηγητής Σβένσεν εκφράζει τις ίδιες απόψεις με άλλους συναδέλφους του, που πιστεύουν ότι ένας από τους κυριότερους παράγοντες που προσδιορίζουν την ύπαρξη ενός κράτους ευημερίας είναι το λεγόμενο «κοινωνικό κεφάλαιο» – δηλαδή ο βαθμός της εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ των πολιτών.

Με άλλα λόγια, θεωρούν ότι οι άνθρωποι που εμπιστεύονται αλλήλους μπορούν να συνεργασθούν ευκολότερα, αφού δεν φοβούνται ότι κινδυνεύουν να εξαπατηθούν. Ετσι, αποδίδουν περισσότερο. Υψηλός βαθμός αμοιβαίας εμπιστοσύνης σημαίνει επίσης ότι ο πολίτης δεν θα προσπαθήσει να φοροδιαφύγει, ούτε θα επιδιώκει να επωφεληθεί δίχως να το δικαιούται από τις κοινωνικές παροχές. Ετσι, αυτές θα κατευθύνονται εκεί όπου υπάρχει ανάγκη.

*Αν η Δανία και οι άλλες σκανδιναβικές χώρες διαθέτουν ένα ζηλευτό σύστημα κοινωνικής ευημερίας, αυτό οφείλεται στους υψηλούς δείκτες κοινωνικής εμπιστοσύνης που επικρατούν σε αυτές. Μάλιστα, σε μία μελέτη 85 κρατών την οποία έκανε ο δανός καθηγητής, προκύπτει ότι η χώρα του βρίσκεται στην πρώτη θέση όσον αφορά την εμπιστοσύνη που έχουν οι πολίτες μεταξύ τους. Εκεί το 66% του πληθυσμού -δηλαδή δύο στους τρεις- δηλώνει ότι εμπιστεύεται τους συνανθρώπους του.

*Η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική στην Ελλάδα: Η χωρα μας βρίσκεται στη θέση 46 μεταξύ των 85 χωρών όσον αφορά την εμπιστοσύνη που έχουν μεταξύ τους οι πολίτες. Μόνο το 23% των Ελλήνων -δηλαδή ένας στους πέντε – απαντά ότι εμπιστεύεται τους συμπατριώτες του. Στην τελευταία θέση βρίσκεται η Βραζιλία, μια χώρα όπου μόνο το 4,8% του πληθυσμού -δηλαδή ένας είκοσι- δηλώνει ότι εμπιστεύεται τους υπόλοιπους συμπολίτες του.

*Η έλλειψη κοινωνικής εμπιστοσύνης σχετίζεται και με τον βαθμό διαφθοράς που υπάρχει σε μια χωρα.Η Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, βρίσκεται στην πρώτη θέση (σύμφωνα με έκθεση της οργάνωσης Transparency International), όσον αφορά τη διαφθορά του δημόσιου τομέα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Στον αντίποδα ακριβώς βρίσκεται η Δανία, όπου η διαφθορά είναι περίπου άγνωστη λέξη.

Τήρηση των κανόνων

«Η απουσία διαφθοράς σηματοδοτεί υψηλό βαθμό κοινωνικής εμπιστοσύνης», εξηγεί στην «Κ.Ε.» ο Γκ. Σβένσεν. «Αυτό ισχύει διότι χαμηλό επίπεδο διαφθοράς συνεπάγεται αυστηρή εφαρμογή των συμφωνιών, κάτι που ενθαρρύνει την αυθόρμητη οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των συναλλασσομένων μερών. Αν οι συναλλασσόμενοι γνωρίζουν ότι οι τυπικοί κανόνες εφαρμόζονται αυστηρά και ότι όλοι είναι ίσοι απέναντι στον νόμο, τότε είναι πιο πιθανό ότι θα συνεργάζονται χωρίς να προσπαθούν να εξαπατούν αλλήλους. Και με αυτό τον τρόπο θα οικοδομήσουν κοινωνική εμπιστοσύνη».

*Οπως δείχνει πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η ύπαρξη κοινωνικής εμπιστοσύνης έχει σημαντική επίδραση σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη. Πολλοί, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι έχει μεγαλύτερη συμβολή στους ρυθμούς ανάπτυξης ακόμη και από την παιδεία.

«Πρόκειται», γράφει ο βρετανός οικονομολόγος Νικ Χάλπερν, «για το «γράσο» στους τροχούς της οικονομίας, επιταχύνοντας τη ροή της πληροφόρησης και μειώνοντας το κόστος των συναλλαγών». Αντίθετα, στις αγορές όπου δεν υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ αγοραστών και πωλητών, «οι συναλλαγές καθυστερούν από το φόβο ανάληψης ρίσκου και από τις πολύπλοκες νομικές διαδικασίες».

*Η απουσία σοβαρού «κοινωνικού κεφαλαίου» που παρατηρείται ιδίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου και σε ολοκληρωτικά καθεστώτα, επισημαίνει ο καθηγητής, οδηγεί στην άνθηση διαφόρων «συνωμοσιολογικών θεωριών» και στην επικράτηση της αντίληψης ότι το κάθε άτομο γύρω μας είναι εν δυνάμει «πράκτορας». Οτι, δηλαδή, εξυπηρετεί «κρυφές» ατζέντες «σκοτεινών» κέντρων.

*«Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν θα δημιουργήσει ποτέ σωστό κράτος κοινωνικής πρόνοιας;» ρωτήσαμε τον Γ. Σβένσεν.

«Οχι κατ’ ανάγκην. Οι έρευνές μου δείχνουν ότι πρέπει επειγόντως να φροντίσετε να δημιουργήσετε θεσμούς οι οποίοι θα ενισχύουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των πολιτών».

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ – 23/12/2007

Copyright © 2007 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε. 

Οπου οι γονείς παίρνουν την παιδεία στα χέρια τους!

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ

Φανταστείτε μια ομάδα γονέων, από αυτούς των οποίων τα παιδιά δεν μπορούν να προσέλθουν στα σχολεία λόγω των καταλήψεων, να πήγαινε στον υπουργό Παιδείας κ. Στυλιανίδη και να του ζητούσε να τους δώσει τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ένα δικό τους Γυμνάσιο ή Λύκειο χρηματοδοτούμενο κατά 80% από το κράτος. Ο υπουργός, υποθέτω, θα τους άκουγε ευγενικά και μετά θα τους έστελνε σπίτια τους, διερωτώμενος αν είχαν σώας τας φρένας τους. Διότι εδώ είναι Ελλάδα, όπου τέτοιου είδους πρωτοβουλίες θεωρούνται εξωγήινες. Ακόμα και οι πολιτικές δυνάμεις που δεν χάνουν ευκαιρία να θριαμβολογούν για τις πρωτοβουλίες της «κοινωνίας των πολιτών» ή να πρωτοστατούν στην υποστήριξη των «κοινωνικών κινημάτων» θα αντιμετώπιζαν με τρόμο μια τέτοια ενέργεια.

Αντίθετα, τέτοιες πρωτοβουλίες είναι περίπου αυτονόητες σε χώρες όπως η Δανία. Εκεί ομάδες γονέων έχουν το δικαίωμα να στήσουν το δικό τους σχολείο, να προσλάβουν δασκάλους ή καθηγητές και να ζητήσουν από το κράτος ή τις δημοτικές αρχές ένα μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης της λειτουργίας τους. Επίσης στη Δανία ένας νόμος που ψηφίστηκε το 2005 επιτρέπει σε κάθε γονιό να επιλέγει αν θα στείλει τα παιδιά του σε ιδιωτικό η δημόσιο εκπαιδευτήριο. Στην περίπτωση που επιλέξει ιδιωτικό ίδρυμα τα δίδακτρα θα καλυφθούν από το κράτος.

Φυσικά αυτές οι καταστάσεις δεν δημιουργήθηκαν από μόνες τους με θεία επιφοίτηση. Θέλει δουλειά πολλή για να γυρίσει ο ήλιος, όπως έλεγε και ο ποιητής. Πάνω απ’ όλα χρειάζεται συνειδητοποιημένους πολίτες που είναι έτοιμοι να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους και τα δικαιώματα των παιδιών τους. Κάτι το οποίο έχει η Δανία και το οποίο απουσιάζει στην Ελλάδα. Οπως δείχνει άλλωστε η ιστορία που ακολουθεί:

Οπως συμβαίνει και αλλού έτσι και στη Δανία τα τελευταία έτη παρατηρήθηκε μια περικοπή στις δημόσιες -δημοτικές- δαπάνες που αφορούν τα νηπιαγωγεία και τους παιδικούς σταθμούς. Αυτό είχε αποτέλεσμα την επιδείνωση της λειτουργίας τους που έπαιρνε τη μορφή μείωσης των θέσεων, δυσαρέσκειας και απεργιών του διδακτικού προσωπικού, αύξησης των γραφειοκρατικών διαδικασιών κ.λπ.

Αυτό οδήγησε πολλούς γονείς να προσπαθήσουν να πάρουν τους σταθμούς στα χέρια τους. Ετσι, ζήτησαν από τις δημοτικές αρχές να τους παραχωρήσουν τη δυνατότητα λειτουργίας τους ως μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων. Οπως και έγινε. Με την πράξη της παραχώρησης οι γονείς απέκτησαν την πλήρη νομική και οικονομική ευθύνη γι’ αυτά τα ιδρύματα.

Ετσι, σε σύντομο χρονικό διάστημα άρχισαν να εμφανίζονται σε όλη τη Δανία «ιδιωτικοί» παιδικοί σταθμοί και νηπιαγωγεία, η διοίκηση των οποίων είχε παραχωρηθεί από τις δημοτικές αρχές στους γονείς. Με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί μια εκρηκτική αύξηση στον αριθμό αυτών των ιδρυμάτων. Ετσι, μέσα σ’ ένα έτος ο αριθμός αυτών των ιδρυμάτων αυξήθηκε από 19 σε 70 σε όλη τη χώρα.

«Οι δημοτικές αρχές», δήλωνε στα ΜΜΕ της χώρας ένας από τους πρωτεργάτες του κινήματος της «ιδιωτικοποίησης» των παιδικών σταθμών, «θα πρέπει να εγκαταλείψουν την προσπάθεια να παρέχουν νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς διότι η κοινωνία των πολιτών και οι απλοί άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν καλύτερα -και πρέπει να το κάνουν- τέτοιες γενικές κοινωνικές υπηρεσίες. Οι δημοτικές αρχές θα πρέπει να περιοριστούν στο να φροντίζουν τα παιδιά με ειδικές ανάγκες».

Πράγματι, όπως αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα η (αριστερή) εφημερίδα Information, τα νέα αυτά ιδρύματα από τη στιγμή που πέρασαν στον έλεγχο των γονέων βελτίωσαν σημαντικά τα οικονομικά τους, γεγονός που τους επέτρεψε να απασχολούν περισσότερους παιδαγωγούς με ελάχιστη αύξηση των διδάκτρων. Επίσης μείωσαν δραματικά τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, με αποτέλεσμα να έχουν οι απασχολούμενοι περισσότερο χρόνο να αφιερώσουν στα παιδιά.

Φυσικά υπάρχει και μια μερίδα της κοινής γνώμης που ανησυχεί με αυτές τις εξελίξεις θεωρώντας ότι αποτελούν τον προθάλαμο για την πλήρη ιδιωτικοποίηση των μηχανισμών κοινωνικής ευημερίας. Ομως η γενικότερη εκτίμηση είναι ότι αυτές οι εξελίξεις αποτελούν νίκη της «κονωνίας των πολιτών». Είναι χαρακτηριστικό ότι το νέο μανιφέστο του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της χώρας αναγνωρίζει πως η «κοινωνία των πολιτών» θα πρέπει να λαμβάνει ενεργά μέρος στην επίλυση διαφόρων προβλημάτων που μέχρι σήμερα άνηκαν αποκλειστικά στις αρμοδιότητες της κρατικής γραφειοκρατίας. Επίσης οι εξελίξεις αυτές έδειξαν, όπως επισήμαναν τα τοπικά ΜΜΕ, πόσο ισχυρή ομάδα πίεσης είναι οι γονείς από τη στιγμή που συνειδητοποιούν τα συμφέροντά τους. «Γονιοί συνειδητοποιημένοι, ποτέ νικημένοι», όπως λέει και το γνωστό σύνθημα.

 

http://www.tmichas.wordpress.com

Μακεδονικο και αλυτρωτισμος

ΕΝ-ΣΤΑΣΕΙΣ

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ

Η βαθύτερη ανησυχία της Ελλάδας, όπως είχε παλαιότερα επισημάνει και ο Κ. Μητσοτάκης, δεν είναι το όνομα αλλά η ιδεολογία του αλυτρωτισμού την οποία προβάλλει ένα τμήμα της πολιτικής ελίτ της γειτονικής χώρας. Ο αλυτρωτισμός και όχι το όνομα αποτελεί μακροπρόθεσμα ένα δυνητικό, θεωρητικό ή πραγματικό, κίνδυνο για την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική κυριαρχία. Το όνομα από μόνο του δεν συνιστά κίνδυνο: αν π.χ. οι Εσκιμώοι αύριο υιοθετούσαν το όνομα «Μακεδονία» και αποκαλούσαν τους εαυτούς τους «απογόνους του Αλεξάνδρου», η Αθήνα όχι μόνο δεν θα αντιδρούσε αλλά θα το θεωρούσε και χαριτωμένο. Οπως ακριβώς συμβαίνει με ορισμένες φυλές στο Πακιστάν, που ισχυρίζονται ότι είναι απόγονοι του Μακεδόνα βασιλιά χωρίς αυτό να ενοχλεί κανέναν στην Ελλάδα.

Με δεδομένη την πρόσφατη ιστορία της περιοχής, οι ανησυχίες της Ελλάδας δεν είναι τελείως αδικαιολόγητες. Στην αλυτρωτική ιδεολογία του «μακεδονισμού», η Ελλάδα αντιπροσωπεύει κάτι ανάλογο με το Ισραήλ και οι Σλαβομακεδόνες παίζουν το ρόλο των Παλαιστινίων. Η ελληνική Μακεδονία σε αυτή την εθνική μυθοπλασία αντιπροσωπεύει τα «κατεχόμενα» από τα οποία οι γηγενείς «Μακεδόνες», που αποτελούσαν την πλειονότητα του πληθυσμού μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους, αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν ως αποτέλεσμα είτε «εθνικών εκκαθαρίσεων» είτε της πολιτικής της βίαιης αφομοίωσης που εφάρμοσαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις (και όχι μόνο η δικτατορία της 4ης Αυγούστου) από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα μέχρι πρόσφατα.

«Ο πραγματικός λόγος της διαμάχης δεν είναι το όνομα», έγραφε χαρακτηριστικά την περασμένη εβδομάδα σε άρθρο του στην «Washington Times» ο πρόεδρος της Ενωμένης «Μακεδονικής» Διασποράς Α. Κολόσκι, «αλλά ότι η Ελλάδα προσάρτησε βίαια ένα μεγάλο μέρος της ιστορικής Μακεδονίας μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13. Αρνείται την ύπαρξη του μακεδονικού λαού και ακολούθησε μια πολιτική βίαιης αφομοίωσης. Αυτή η πολιτική ισοδυναμεί με γενοκτονία…». Παρεμπιπτόντως, η αναφορά σε μια ελληνική «γενοκτονία» από μια συντηρητική αμερικανική εφημερίδα την ίδια εβδομάδα που στο Κογκρέσο συζητείτο το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων, φυσικά δεν έμεινε ασχολίαστο στους διπλωματικούς κύκλους στην Ουάσιγκτον…

Αν λοιπόν δεχτούμε ότι το καίριο πρόβλημα που θα πρέπει να απασχολεί την Αθήνα είναι η ιδεολογία του «αλυτρωτισμού» των Σκοπίων, τότε είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσει κανείς την ελληνική παθολογική πλέον επιμονή στο θέμα του ονόματος. Είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς πως μια σύνθετη ονομασία (π.χ. «Ανω Μακεδονία») θα ακυρώσει την προαναφερθείσα απειλή του «αλυτρωτισμού». Αντίθετα, είναι πιο πιθανό ότι η αποδοχή μιας σύνθετης ονομασίας («Ανω», «Νέα» κ.λπ.) θα τονίσει ακόμα περισσότερο την εικόνα μιας «κουτσουρεμένης» Μακεδονίας, ένα τμήμα της οποίας βρίσκεται κάτω από τον «ξένο ζυγό».

Απ’ αυτή τη σκοπιά η Ελλάδα βρίσκεται στην καθόλου αξιοζήλευτη θέση να δαπανά πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο προκειμένου να επιτύχει κάτι το οποίο σε τελική ανάλυση έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντά της. Η ελληνική διπλωματία ρισκάρει με τη στάση της:

α) Μια μετωπική αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

β) Να κατηγορηθεί ότι συνεισφέρει στην περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής. Η Ουάσιγκτον πιστεύει ακράδαντα ότι μόνο η ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ μπορεί να αποσοβήσει μια ρήξη μεταξύ των Αλβανών και Σλαβομακεδόνων ως επακόλουθο του υπαρκτού κινδύνου μιας ντε φάκτο διχοτόμησης του Κοσόβου. Οποιοσδήποτε λοιπόν εμποδίζει την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ συνεισφέρει, σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, ipso facto στην αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής.

γ) Να θεωρηθεί ότι προσφεύγει στη φιλοσοφία των «εκβιασμών» και του «τσαμπουκά» οπότε χάνει κάποια μάχη στο διπλωματικό επίπεδο (όπως ακριβώς έχει συμβεί με το «Μακεδονικό»).

Ολες αυτές οι κινήσεις θα ήταν σε ένα βαθμό κατανοητές αν το ζητούμενο, δηλαδή η αλλαγή του ονόματος, εξυπηρετούσε άμεσα ζωτικά συμφέροντα της χώρας. Ομως ακριβώς το αντίθετο ισχύει. Η αλλαγή του ονόματος από «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε π.χ. «Δημοκρατία της Ανω Μακεδονίας» θα έχει μοναδικό αποτέλεσμα την περαιτέρω αναζωπύρωση του αλυτρωτικού «μακεδονισμού».

Οσο και αν φαίνεται παράξενο, η σημερινή συνταγματική ονομασία της γειτονικής χώρας εναρμονίζεται περισσότερο με τα ελληνικά συμφέροντα από ό,τι μια νέα σύνθετη ονομασία. Διότι η σημερινή συνταγματική ονομασία σε τελική ανάλυση σηματοδοτεί αποδοχή του γεγονότος ότι οτιδήποτε «μακεδονικό» εξαντλείται εντός των συνόρων της ΠΓΔΜ και δεν υπάρχει κανένα «υπόλοιπο» το οποίο παραμένει εκτός συνόρων, αναμένοντας την «απελευθέρωσή» του. Αν λοιπόν η Ελλάδα επιθυμεί να διασφαλίσει τα συμφέροντά της θα πρέπει να επιμείνει κυρίως σε μέτρα τα οποία οδηγούν μακροπρόθεσμα στην άμβλυνση του αλυτρωτικού «μακεδονισμού» και όχι σε μια αλλαγή ονόματος που θα έχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.

http://www.tmichas.wordpress.com